Σύντομο ιστορικό Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος
Κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων (1821 – 1828 μ.Χ.) και της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος μέχρι την 19 Νοεμβρίου 1833 μ.Χ., όπου διατηρήθηκε η προ υπάρχουσα Εκκλησιαστική κατάσταση στην Ελεύθερη Ελλάδα.
Στα σημερινά όρια του Νομού Φωκίδος κατά την προ υπάρχουσα Εκκλησιαστική κατάσταση, διατηρούνταν η Επισκοπή Σόλωνος (Σαλώνων) με έδρα την πόλη Σάλωνα (Άμφισσα) και η Επισκοπή Λιδωρικίου με έδρα την πόλη Λιδωρίκι.
Με Διάταγμα που εκδόθηκε στο Ναύπλιο στις 20 Νοεμβρίου 1833 (ΦΕΚ αριθ. 38/27-11-1833) της Αντιβασιλείας «περί προσωρινής διαιρέσεως των Επισκοπών του Βασιλείου» με πρόταση της Ιεράς Συνόδου, ορίσθηκε ότι ο αριθμός των Επισκοπών του Βασιλείου να προσδιορίζεται σε δέκα κατά τον εξής τρόπο: Α’. Κάθε Νομός απαρτίζει μια Επισκοπική περιφέρεια. Επισκοπική καθέδρα είναι η Μητρόπολη του Νομού, όπου καθεδρεύει και ο Νομάρχης. Κάθε Επισκοπή φέρει και το όνομα του Νομού. Β’. Μέχρι να πραγματοποιηθεί η προσδιορισθείσα μόνιμος διαίρεση όπως αναγράφεται στο άρθρο Α’, τότε οι Επισκοπές του Κράτους διαιρούνται κατά τον εξής τρόπο: (…) Στον Νομό Φωκίδος και Λοκρίδος: α) Η Επισκοπή Φωκίδος που περιέχει τις Επαρχίες Παρνασίδος και Δωρίδος, με έδρα την Άμφισσα. β) Η Επισκοπή Φθιώτιδος απαρτίζεται εκ της ομωνύμου Επαρχίας με έδρα τη Λαμία. γ) Η Επισκοπή Λοκρίδος απαρτίζεται εκ της ομωνύμου Επαρχίας με έδρα την Αταλάντη. Γ’. Όταν μια Επισκοπή από το Β’ άρθρο χηρεύσει, τότε ενώνεται με την μόνιμη Επισκοπή του Νομού ως αναγράφεται στο Α’ άρθρο. Σύμφωνα με το παραπάνω Διάταγμα στον Νομό Φωκίδος υπήρχαν μέχρι τότε η Επισκοπή Σόλωνος (Σαλώνων) και η Επισκοπή Λοιδωρικίου (Λιδορικίου). Η Επισκοπή Φωκίδος χήρευσε λόγω μεταθέσεως του Επισκόπου Φωκίδος Νεοφύτου στην χηρεύουσα Επισκοπή Ευβοίας, δια του Διατάγματος από 21 Δεκεμβρίου 1841 (ΦΕΚ αριθ. 26/24-12-1841). Έκτοτε η Επισκοπή Φωκίδος χηρεύουσα από 24 Δεκεμβρίου 1841, ενώθηκε μετά της Επισκοπής Φθιώτιδος, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του Διατάγματος επί Βασιλέως της Ελλάδος Όθωνος που εκδόθηκε στην Αθήνα στις 16 Δεκεμβρίου 1841.
Τον Ιανουάριο του 1845 μια 6μελής επιτροπή ιερωμένων, (μεταξύ των οποίων και ο Επίσκοπος Ευβοίας και πρώην Φωκίδος Νεόφυτος), επεξεργάσθηκε δυο νομοσχέδια. Το δεύτερο νομοσχέδιο αφορούσε τις Επισκοπές του Βασιλείου και γενικά τις Επισκοπές, τον αριθμό των Επισκοπών αλλά και τα όρια εκάστης Επισκοπής, όπου θα πρέπει να ορισθούν με ιδιαίτερο Διάταγμα της Κυβερνήσεως. Το νομοσχέδιο ήρθε στη Βουλή στις 18 Μαΐου 1845, το οποίο όμως δεν ψηφίστηκε από τους περισσοτέρους βουλευτές και ως εκ τούτου δεν έγινε Νόμος του Κράτους. Έτσι λοιπόν η Επισκοπή Φωκίδος δεν επονομάσθηκε Επισκοπή Αμφίσσης, αλλά παρέμεινε ως Επισκοπή Φωκίδος.
Αυτή η εκκλησιαστική κατάσταση υπήρχε κατά την έκδοση της 29ης Ιουνίου 1850 υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου του Συνοδικού Τόμου, δια του οποίου κανονικώς αναγορεύθηκε και κηρύχθηκε Αυτοκέφαλος η εν Ελλάδι Εκκλησία συν απαρτιζόμενη εκ των Επισκοπών του Βασιλείου της Ελλάδος.
Με τον Νόμο Σ’ (200) που εκδόθηκε στις 9 Ιουλίου 1852 (ΦΕΚ αριθ. 25/10-7-1852) επί Βασιλέως της Ελλάδος Όθωνος «περί Επισκοπών και Επισκόπων», εκτός των άλλων ορίζει ότι ο αριθμός των Επισκοπών είναι 24 και επίσης κάνει διαχωρισμό για την Επισκοπή Φθιώτιδος με επαρχίες Φθιώτιδος και Λοκρίδος και την Επισκοπή Φωκίδος με επαρχίες Παρνασσίδος και Δωρίδος. Σύμφωνα με τον ανωτέρω Νόμο, έγινε επανασύσταση της Επισκοπής Φωκίδος με την ονομασία του Νομού, «Επισκοπή Φωκίδος» αντί της ονομασίας «Επισκοπή Αμφίσσης», την οποία προέβλεπε το άρθρο Β’ του νομοσχεδίου του καταρτισθέντος κατά τον Ιανουάριο του 1845 υπό επιτροπής 6 Αρχιερέων.
Σύμφωνα με το Διάταγμα τις 11ης Ιουλίου 1856 (ΦΕΚ 1856) «περί του προσδιορισμού των εδρών των Επισκοπών του Βασιλείου», ορίζει ως έδρα του Επισκόπου Φωκίδος την Άμφισσα. Δια του Νόμου υπ’ αριθ. 2891 από 21 Ιουλίου 1922 (ΦΕΚ τ. Α’ 124/25-7-1922) επί Βασιλέως των Ελλήνων Κωνσταντίνου Α’ «περί ονομασίας Επισκοπών και Επισκόπων», ορίζει ότι όλες οι Επισκοπές της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος ονομάζονται Μητροπόλεις και οι εν αυτές Αρχιερείς ονομάζονται Μητροπολίτες. Ως εκ τούτου η Επισκοπή Φωκίδος μετονομάσθηκε σε Μητρόπολη Φωκίδος.
Τα όρια της Ιεράς Μητρόπολης Φωκίδος εξακολουθούν να είναι και σήμερα (2015) τα όρια των Επαρχιών Παρνασσίδος και Δωρίδος του Νομού Φωκίδος.
Πηγή κειμένου: «Το Ιστορικόν της Επισκοπής Φωκίδος και της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος» Συγγραφέας: Ιωάννης Δημ. Ζουμάς Έκδοση Ιερά Μητρόπολη Φωκίδος Άμφισσα 2009
Κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων (1821 – 1828 μ.Χ.) και της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος μέχρι την 19 Νοεμβρίου 1833 μ.Χ., όπου διατηρήθηκε η προ υπάρχουσα Εκκλησιαστική κατάσταση στην Ελεύθερη Ελλάδα.
Στα σημερινά όρια του Νομού Φωκίδος κατά την προ υπάρχουσα Εκκλησιαστική κατάσταση, διατηρούνταν η Επισκοπή Σόλωνος (Σαλώνων) με έδρα την πόλη Σάλωνα (Άμφισσα) και η Επισκοπή Λιδωρικίου με έδρα την πόλη Λιδωρίκι.
Με Διάταγμα που εκδόθηκε στο Ναύπλιο στις 20 Νοεμβρίου 1833 (ΦΕΚ αριθ. 38/27-11-1833) της Αντιβασιλείας «περί προσωρινής διαιρέσεως των Επισκοπών του Βασιλείου» με πρόταση της Ιεράς Συνόδου, ορίσθηκε ότι ο αριθμός των Επισκοπών του Βασιλείου να προσδιορίζεται σε δέκα κατά τον εξής τρόπο: Α’. Κάθε Νομός απαρτίζει μια Επισκοπική περιφέρεια. Επισκοπική καθέδρα είναι η Μητρόπολη του Νομού, όπου καθεδρεύει και ο Νομάρχης. Κάθε Επισκοπή φέρει και το όνομα του Νομού. Β’. Μέχρι να πραγματοποιηθεί η προσδιορισθείσα μόνιμος διαίρεση όπως αναγράφεται στο άρθρο Α’, τότε οι Επισκοπές του Κράτους διαιρούνται κατά τον εξής τρόπο: (…) Στον Νομό Φωκίδος και Λοκρίδος: α) Η Επισκοπή Φωκίδος που περιέχει τις Επαρχίες Παρνασίδος και Δωρίδος, με έδρα την Άμφισσα. β) Η Επισκοπή Φθιώτιδος απαρτίζεται εκ της ομωνύμου Επαρχίας με έδρα τη Λαμία. γ) Η Επισκοπή Λοκρίδος απαρτίζεται εκ της ομωνύμου Επαρχίας με έδρα την Αταλάντη. Γ’. Όταν μια Επισκοπή από το Β’ άρθρο χηρεύσει, τότε ενώνεται με την μόνιμη Επισκοπή του Νομού ως αναγράφεται στο Α’ άρθρο. Σύμφωνα με το παραπάνω Διάταγμα στον Νομό Φωκίδος υπήρχαν μέχρι τότε η Επισκοπή Σόλωνος (Σαλώνων) και η Επισκοπή Λοιδωρικίου (Λιδορικίου). Η Επισκοπή Φωκίδος χήρευσε λόγω μεταθέσεως του Επισκόπου Φωκίδος Νεοφύτου στην χηρεύουσα Επισκοπή Ευβοίας, δια του Διατάγματος από 21 Δεκεμβρίου 1841 (ΦΕΚ αριθ. 26/24-12-1841). Έκτοτε η Επισκοπή Φωκίδος χηρεύουσα από 24 Δεκεμβρίου 1841, ενώθηκε μετά της Επισκοπής Φθιώτιδος, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του Διατάγματος επί Βασιλέως της Ελλάδος Όθωνος που εκδόθηκε στην Αθήνα στις 16 Δεκεμβρίου 1841.
Τον Ιανουάριο του 1845 μια 6μελής επιτροπή ιερωμένων, (μεταξύ των οποίων και ο Επίσκοπος Ευβοίας και πρώην Φωκίδος Νεόφυτος), επεξεργάσθηκε δυο νομοσχέδια. Το δεύτερο νομοσχέδιο αφορούσε τις Επισκοπές του Βασιλείου και γενικά τις Επισκοπές, τον αριθμό των Επισκοπών αλλά και τα όρια εκάστης Επισκοπής, όπου θα πρέπει να ορισθούν με ιδιαίτερο Διάταγμα της Κυβερνήσεως. Το νομοσχέδιο ήρθε στη Βουλή στις 18 Μαΐου 1845, το οποίο όμως δεν ψηφίστηκε από τους περισσοτέρους βουλευτές και ως εκ τούτου δεν έγινε Νόμος του Κράτους. Έτσι λοιπόν η Επισκοπή Φωκίδος δεν επονομάσθηκε Επισκοπή Αμφίσσης, αλλά παρέμεινε ως Επισκοπή Φωκίδος.
Αυτή η εκκλησιαστική κατάσταση υπήρχε κατά την έκδοση της 29ης Ιουνίου 1850 υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου του Συνοδικού Τόμου, δια του οποίου κανονικώς αναγορεύθηκε και κηρύχθηκε Αυτοκέφαλος η εν Ελλάδι Εκκλησία συν απαρτιζόμενη εκ των Επισκοπών του Βασιλείου της Ελλάδος.
Με τον Νόμο Σ’ (200) που εκδόθηκε στις 9 Ιουλίου 1852 (ΦΕΚ αριθ. 25/10-7-1852) επί Βασιλέως της Ελλάδος Όθωνος «περί Επισκοπών και Επισκόπων», εκτός των άλλων ορίζει ότι ο αριθμός των Επισκοπών είναι 24 και επίσης κάνει διαχωρισμό για την Επισκοπή Φθιώτιδος με επαρχίες Φθιώτιδος και Λοκρίδος και την Επισκοπή Φωκίδος με επαρχίες Παρνασσίδος και Δωρίδος. Σύμφωνα με τον ανωτέρω Νόμο, έγινε επανασύσταση της Επισκοπής Φωκίδος με την ονομασία του Νομού, «Επισκοπή Φωκίδος» αντί της ονομασίας «Επισκοπή Αμφίσσης», την οποία προέβλεπε το άρθρο Β’ του νομοσχεδίου του καταρτισθέντος κατά τον Ιανουάριο του 1845 υπό επιτροπής 6 Αρχιερέων.
Σύμφωνα με το Διάταγμα τις 11ης Ιουλίου 1856 (ΦΕΚ 1856) «περί του προσδιορισμού των εδρών των Επισκοπών του Βασιλείου», ορίζει ως έδρα του Επισκόπου Φωκίδος την Άμφισσα. Δια του Νόμου υπ’ αριθ. 2891 από 21 Ιουλίου 1922 (ΦΕΚ τ. Α’ 124/25-7-1922) επί Βασιλέως των Ελλήνων Κωνσταντίνου Α’ «περί ονομασίας Επισκοπών και Επισκόπων», ορίζει ότι όλες οι Επισκοπές της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος ονομάζονται Μητροπόλεις και οι εν αυτές Αρχιερείς ονομάζονται Μητροπολίτες. Ως εκ τούτου η Επισκοπή Φωκίδος μετονομάσθηκε σε Μητρόπολη Φωκίδος.
Τα όρια της Ιεράς Μητρόπολης Φωκίδος εξακολουθούν να είναι και σήμερα (2015) τα όρια των Επαρχιών Παρνασσίδος και Δωρίδος του Νομού Φωκίδος.
Πηγή κειμένου: «Το Ιστορικόν της Επισκοπής Φωκίδος και της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος» Συγγραφέας: Ιωάννης Δημ. Ζουμάς Έκδοση Ιερά Μητρόπολη Φωκίδος Άμφισσα 2009
